اثر پوترسین و اسپرمین بر مقاومت به خشکی نهال های بذری بادام (prunus amygdalus) و هلو (prunus persica)

چکیده: این پژوهش به منظور بررسی اثر پوترسین و اسپرمین بر خصوصیات فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و فعالیت آنزیم-های آنتی اکسیدان بادام (prunus amygdalus) رقم ربیع و دانهال¬های هلو (prunus persica) رقم آلبرتا انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اول تنش خشکی در دو سطح (80% و 50% آب فراهم خاک) و فاکتو دوم کاربرد پلی¬آمین¬ها در پنج سطح (پوترسین 1/0، پوترسین 1، اسپرمین 1/0، اسپرمین 1 میلی¬مولار و شاهد) بود. تنش خشکی باعث کاهش محتوای آب نسبی وکلروفیل و افزایش نشت یونی در برگ¬های هر دو پایه بادام و هلو شد. در این شرایط پایه بادام تحمل بیشتری نسبت به هلو نشان داد. تحت تنش کم آبی کاربرد پلی¬آمین¬ها منجر به افزایش محتوای آب نسبی و غلظت کلروفیل و کاهش درصد نشت یونی هر دو پایه شد. تیمار اسپرمین نسبت به پوترسین در این شرایط مؤثرتر بود. غلظت کربوهیدرات¬های محلول، پرولین و پروتئین¬های محلول در برگ¬های بادام و هلو تحت تنش خشکی افزایش یافت و پایه بادام افزایش بیشتری در غلظت ترکیبات مذکور در مقایسه با هلو نشان داد. کاربرد پلی¬آمین¬ها باعث افزایش غلظت کربوهیدرات¬های محلول، پرولین و پروتئین¬های محلول در برگهای هر دو پایه شد. تحت تنش خشکی میزان فعالیت آنزیم¬های کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز هر دو پایه افزایش یافت. در هر دو رژیم رطوبتی 50% و 80%، میزان فعالیت آنزیم گایاکول پرکسیداز پایه بادام نسبت به هلو بیشتر بود. در رژیم رطوبتی 80%، پایه هلو میزان فعالیت آنزیم کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز بیشتری نسبت به بادام داشت اما تحت تنش خشکی پایه بادام افزایش شدیدتری در فعالیت آنزیم¬های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز در مقایسه با هلو نشان داد. کاربرد پلی¬آمین¬ها منجر به افزایش فعالیت هر سه آنزیم در پایه¬های بادام و هلو شد و تیمار اسپرمین نسبت به پوترسین در این زمینه مؤثرتر بود. تحت تنش خشکی، بادام افزایش چشمگیری در غلظت اسپرمین، اسپرمیدین و نسبت اسپرمین+ اسپرمیدین به پوترسین در مقایسه با هلو نشان داد اما در این شرایط هلو غلظت پوترسین بیشتری نسبت به بادام نشان داد. نتایج نشان داد که احتمالاً یکی از راهبرد¬های پایه بادام برای افزایش مقاومت به خشکی در مقایسه با هلو متابولیسم بهتر پوترسین و افزایش قابل توجه غلظت اسپرمین و اسپرمیدین تحت تنش خشکی است که می¬تواند به خسارت کمتر به بافت¬های گیاهی در این شرایط منجر شود. کاربرد اسپرمین و پوترسین از طریق کاهش درصد نشت یونی و میزان پراکسیداسیون غشاء و افزایش محتوای آب نسبی، اسمولیت¬های سازگاری و فعالیت آنزیم¬های آنتی¬اکسیدان باعث افزایش مقاومت به خشکی پایه بادام و هلو شد.